sterylizacja antykoncepcyjna

Autobus do Bańskiej Bystrzycy odjeżdża z peronu pod osłoną nocy. Z pobliskiej Wieży Mariackiej rozbrzmiewa hejnał, ale wewnątrz busa jest sennie i cicho. Agnieszka podróżuje sama. O tym, że wybrała się na Słowację, wie tylko jej partner, który o tej porze już pewnie smacznie śpi w swoim warszawskim mieszkaniu. Ona przez całą podróż nie może zmrużyć oka. Gdy o czwartej nad ranem dociera na miejsce, panują jeszcze egipskie ciemności. Na peronie nikt na nią nie czeka. Musi znaleźć dworzec kolejki podmiejskiej i dotrzeć do oddalonego o kilkanaście kilometrów Sliač. Tam, na dworcowej ławce, przesiedzi jeszcze godzinę, wypatrując świtu. Przed siódmą dotrze do kliniki. Nim zniknie w poczekalni, zdąży jeszcze spojrzeć na zapierający dech w piersiach górski krajobraz. Jest zima 2020 roku.

PRZED ZABIEGIEM

Bezdzietnik

Polki, które zdecydowały się na zabieg sterylizacji, zachowują się często jak wytrawne konspiratorki. Nie mówią o tym, co planują, zmyślonymi historyjkami motywują prośby o urlop, zastanawiają się, jak ukryć podwiązanie jajowodów przed ginekologiem… Wiedzą, że kobieca sterylizacja jest nielegalna, więc choć w rzeczywistości nic im nie grozi, po zabiegu czują się jak wyjęte spod prawa. Te o słabszych nerwach rezygnują z tej formy antykoncepcji albo odkładają ją na święty nigdy. Naczytały się i nasłuchały o tym, że to okaleczenie o straszliwych skutkach ubocznych. Że po zabiegu będą tyć i starzeć się szybciej niż polne świerszcze. O możliwych ciążach pozamacicznych. O PTLS, czyli Zespole Problemów po Podwiązaniu Jajowodów (Post Tubal Ligation Syndrome). O tym, że kobiety w stałych związkach, z kochającymi mężami, nie trzęsą się aż tak przed dzieckiem, żeby się ciąć. 

Wiele z nich pamięta jeszcze historię Wioletty Woźnej, matki kilkorga dzieci, która jakiś czas po porodzie dowiedziała się, że lekarze „dla jej dobra” przeprowadzili zabieg ubezpłodnienia. Tamta sprawa odcisnęła piętno na polskich dyskusjach o metodach trwałej antykoncepcji. Wywołała z przeszłości upiory eugeniki i inżynierii społecznej. Przypomniała lekarzom o surowych karach. Jeszcze w 2009 roku „Tygodnik Powszechny” donosił o istnieniu świetnie prosperującego podziemia sterylizacyjnego. „Kobiety albo poddają się sterylizacji dobrowolnie – pisali dziennikarze TP – albo nic o niej nie wiedzą, bo lekarze dokonują zabiegu w trakcie cesarskiego cięcia”. Takie historie do dziś krążą po internecie. „Zaprzyjaźniona ginekolożka – czytam w komentarzach na swoim blogu – wykonuje zabieg sterylizacji np. podczas porodu lub innego operacyjnego zabiegu ginekologicznego i nie wpisuje tego w papiery. Obecni przy zabiegu na chwile odwracają oczy. Takie zabiegi wykonują lekarze jadący po bandzie i robią to w przypadku kobiet wielodzietnych, które więcej rodzić już nie chcą lub nie mogą z uwagi na możliwe powikłania”. Jednak w grudniu 2020 roku trudno znaleźć w sieci choćby ślad po tym „świetnie prosperującym”, polskim podziemiu! Pozostał jedynie mit podstępnej sterylizacji, który uniemożliwia rozsądne spojrzenie na tę bezpieczną i skuteczną metodę antykoncepcji. 

Rozważną ocenę plusów i minusów sterylizacji uniemożliwia również brak edukacji seksualnej. Żeby wybrać najlepszą formę zabezpieczenia przed ciążą, musimy mieć twarde dane, a te niemal wyparowały z polskich szkół. Zastąpiono je bajkami i uprzedzeniami. To ciemna karta w kobiecych relacjach z państwem. Polki od lat konsekwentnie i bezdusznie pozbawiane są wiedzy o swoim ciele, o nowoczesnej antykoncepcji i przysługujących im prawach reprodukcyjnych. Miewa to opłakane skutki. Agnieszka, nim dowiedziała się o istnieniu sterylizacji i wyjechała na zabieg do pięknie położonej Bańskiej Bystrzycy, przez długie lata zmagała się ze strachem przed niechcianą ciążą. 

Agnieszka

– Wiązałam się z różnymi chłopakami – opowiada – ale bez głębszych uczuć, głównie wtedy, kiedy oni zwracali na mnie uwagę. Do domu ich nie przyprowadzałam, bo mama ceniła sobie ciszę i spokój. Byłam przekonana, że seks jest przereklamowany, z metod antykoncepcji stosowałam prezerwatywy albo stosunek przerywany. Pierwszy raz do ginekologa poszłam w wieku 25 lat, rok później przedstawiłam rodzicom pierwszego chłopaka.Tylko dlatego, że postanowiłam z nim zamieszkać i uznałam, że tak wypada. Dopiero w tym pierwszym poważnym związku zaczęłam myśleć o tabletkach, ale potwornie się ich bałam. Tego, że po nich się tyje i mogą wyrosnąć wąsy.

Justyna

– W pewnym momencie stwierdziłam, że coś jest ze mną niehalo, bo straszliwie boję się porodu i ciąży. To były dla mnie sprawy paraliżujące. Pierwszy seks, jaki miałam, był niezbyt przyjemny, ale później doczytałam w internetach, że ten pierwszy raz zawsze boli, że trzeba poznać siebie i tak dalej… Zaczęłam kochać się częściej, ale to nie przynosiło poprawy. Dochodziło do tego, że się zmuszałam, po policzkach ciekły mi łzy, bo tak mnie bolało. Zaczęłam wertować książki w poszukiwaniu informacji, czym to może być spowodowane. Na początku myślałam, że mam wulwodynię. To strasznie ściśnięta pochwa i brak możliwości penetracji. Ale chłopak wejść mógł, tylko mnie to bardzo bolało, więc szukałam dalej. Okazało się, że jestem chora na tokofobię, czyli paniczny lęk przed ciążą i porodem.

Bezdzietnik

Wszystkie kobiety, z którymi rozmawiałam, o każdy okruch wiedzy musiały walczyć – z zacofanym, jawnie antykobiecym państwem, z wszechobecnym kościołem, niewydolną i zideologizowaną szkołą, medykami spod sztandaru klauzuli sumienia albo z rodzinnymi uprzedzeniami, dławiącymi wszelkie dyskusje o seksie. O antykoncepcji opowiadał im – jak większości z nas – profesor Wizaż, diagnozował je doktor Google. A przecież wiedza o własnym ciele jest niezbędna, by bezpiecznie sterować swoim życiem, zwłaszcza gdy na horyzoncie przybywa gór lodowych, o które łatwo się rozbić. Dla Justyny taką górą lodową była tokofobia. Wiedziała, że za żadne skarby świata nie może zajść w ciążę! 

Justyna

– Chłopak, z którym byłam, przyjął do wiadomości, że nie chcę mieć dzieci. Ale później jemu się zmieniło, a mnie nie. Nie winię go za to, to ludzka rzecz. Jednak w pewnym momencie zaczął mnie strasznie cisnąć o dziecko. Właściwie zaczął mnie dręczyć. Teraz, jak o tym opowiadam, widzę, że to była typowa przemoc domowa. Ten człowiek maltretował mnie psychicznie, dochodziło do rękoczynów, o mało mnie nie zgwałcił. Mówił, że jestem wybrykiem natury, że jestem nienormalna. Dziś bym powiedziała: „Spieprzaj, dziadu, nie marnuj mojego czasu”. Ale wtedy byłam młoda, głupia i wydawało mi się, że to związek na poważnie. Myślałam, że on się zmieni. Po próbie gwałtu powiedziałam: „dość”. Oddałam mu pierścionek i odeszłam.

Justyna w końcu znalazła mężczyznę, z którym stworzyła udany związek. Bez dzieci i bez przemocy. Ale strach przed ciążą pozostał, dlatego w jej życiu pojawiły się plastry antykoncepcyjne, a wraz z nimi – obezwładniające migreny. 

– Nie mogłam wytrzymać – mówi. – Nie wiedziałam, co ze sobą zrobić. Proszki nie pomagały, sen nie pomagał, nic nie pomagało! Odstawiłam plastry. Okazało się, że nie toleruję antykoncepcji hormonalnej. Zaczęłam mieć zakrzepy w mózgu. Gdybym nie zrezygnowała z plastrów, byłabym warzywem. Gumki nie dawały mi poczucia bezpieczeństwa. Ginekolog, po długiej rozmowie, stwierdził, że jeśli nie chcę mieć dziecka, nie toleruję hormonów i nie może mi założyć spirali, bo nie rodziłam, powinnam podwiązać sobie jajowody. Nie powiedział mi wprost, gdzie to mogę zrobić, ale delikatnie zasugerował.

Anna

Anna dopiero przygotowuje się do zabiegu. Cztery lata temu ze względów medycznych podwiązano jej jeden jajowód. Przeszła też udar mózgu. Nie może przyjmować żadnych hormonów. Zostały jej więc tylko trzy formy antykoncepcji: niepewne prezerwatywy, spirala niehormonalna oraz podwiązanie drugiego jajowodu. 

– Dwa razy zdarzyło mi się, że gumka pękła i musiałam brać tabletki „dzień po”. Bardzo źle reagowałam na zawarte w nich hormony. Gdy ostatnio zażyłam taką tabletkę, straciłam połowę włosów.

Agnieszka

Agnieszka rozstała się ze swoim pierwszym chłopakiem i krótko po tym wpadła na górę lodową – dowiedziała się, że jest zakażona wirusem HPV i ma dysplazję szyjki macicy. Z gabinetu ginekologicznego trafiła prosto na oddział onkologiczny, gdzie wycięto jej zmiany przedrakowe. Kiedy tylko wróciła do aktywności seksualnej, zdecydowała się na tabletki antykoncepcyjne. Pytała ginekologa o spiralę, ale ten uznał, że przebyte zabiegi są absolutnym przeciwwskazaniem do jej założenia

– Dobiegałam trzydziestki, nie umiałam albo nie chciałam wchodzić w stałe relacje. Coraz częściej dochodziłam do wniosku, że tradycyjny model rodziny jest nie dla mnie. Dzieci na pewno nie i mąż zajmujący miejsce na kanapie też nie. Pigułki w końcu rzuciłam, bo nie czułam się po nich dobrze, współżycie kontynuowałam z użyciem prezerwatyw albo… bez niczego. Dopiero na początku tego roku, gdy poznałam swojego obecnego kochanka, zaczęłam z powrotem myśleć o antykoncepcji farmakologicznej. Jednak w tym czasie zdiagnozowano u mnie nadciśnienie, które, znowu!, okazało się absolutnym przeciwwskazaniem do zażywania jakichkolwiek hormonów. Czyli: ani tabletki, ani plaster, ani implant, ani spirala – żadna z „długodystansowych” metod antykoncepcji nie wchodziła w grę. „Dlaczego kobieta nie może po prostu czegoś sobie wyciąć, żeby pozbawić się możliwości zajścia w ciążę i mieć spokój do końca życia?”, zastanawiałam się, nie wiedząc jeszcze, że takie zabiegi istnieją.

Ewelina

Dla Eweliny górą lodową, o którą mogła się rozbić, okazała się trzecia ciąża. Oboje z mężem chcieli mieć dwoje dzieci. Gdy dorobili się chłopca i dziewczynki, stwierdzili, że kończą produkcję i zamykają warsztat prokreacyjny.

– Ja testem przed czterdziestką, mój mąż już po. Zdajemy sobie sprawę z naszych możliwości, zarówno emocjonalnych, jak i finansowych. Trzeba mierzyć siły na zamiary. Poza tym, gdybym zaszła w trzecią ciążę, nie wiem, jak bym zareagowała. Jestem za wyborem, ale czy zdecydowałabym się na aborcję? Nie chcę stawać przed takim dylematem.

Bezdzietnik

Dla moich rozmówczyń – zarówno matek, jak i bezdzietnych – sterylizacja okazała się jedyną szansą na satysfakcjonujące życie seksualne, nieopłacone niechcianą ciążą i kłopotami zdrowotnymi. Gdyby nie ten prosty i bezpieczny zabieg, musiałyby zrezygnować z ważnych dla nich relacji seksualnych albo za stosunki płacić cierpieniem. To istotna obserwacja, bowiem kobiety, próbujące zapanować nad swoją płodnością, oficjalne narracje przedstawiają jako rozkapryszone idiotki, które cięłyby się, wiązały i skrobały, bo koleżanki tak robią, a pigułki „dzień po” łykały jak cukierki. Tak odmalowane niedoszłe matki aż się proszą o kuratelę lekarza, prawnika albo księdza. Kogoś, kto z wysokości swego autorytetu (i za grube pieniądze) pouczy je, jak mają żyć i jak zarządzać swoim zdrowiem oraz ciałem. Aby uciec przed tą niebezpieczną i upokarzającą zależnością od fanatycznych „autorytetów”, niektóre Polki mówią: pas! Rezygnują z gry w macierzyństwo. To też jest jeden z powodów sterylizacji, dość często przewijający się w moich rozmowach. Być może gdyby polska szkoła uczyła o seksie równie gorliwie jak o Bogu, a polscy ginekolodzy szanowaliby prawa reprodukcyjne kobiet, Polki nie musiałyby sięgać po tak radykalne metody planowania rodziny.

Dociekliwy czytelnik zapyta: A gdzie w tym wszystkim są mężczyźni? Mężowie, kochankowie, towarzysze życia…. W końcu do seksu trzeba dwojga, a męska sterylizacja jest znacznie prostsza i łatwiej dostępna niż kobieca. Czyżby unikali odpowiedzialności? Niekoniecznie! Moje bohaterki rozmawiały z partnerami o wazektomii. Większość z nich chętnie nadstawiała ucha, niektórzy nawet byli już po zabiegu. A mimo to kobiety decydowały się pójść pod nóż. Wszystkie zgodnie podkreślały, że podwiązują jajowody dla siebie – na przyszłość, na wszelki wypadek, żeby mieć stuprocentową kontrolę nad sytuacją. Jeśli mężczyźni wahali się, zastanawiali lub czuli opór, tym bardziej nie chciały naciskać. W końcu sterylizacja to najradykalniejsza forma antykoncepcji. Wymusić na partnerze można założenie gumki, ale nie podwiązanie jajowodów czy nasieniowodów. Podwiązuje się ten, kto tego chce. Dla siebie. Nie dla kogoś.

Joanna

– Najpierw myśleliśmy o wazektomii – tłumaczy Joanna – bo taki zabieg jest dostępny w kraju. Ale doszłam do wniosku, że ciąża dotyczy przede wszystkim kobiety. Związek nie musi być dany na całe życie. To, że dziś jesteśmy razem, nie oznacza, że będziemy razem za dziesięć lat. Może być tak, że za dziesięć lat on spotka kogoś, z kim zapragnie mieć dzieci. A ja wiem na pewno, że ich nie chcę mieć. Nigdy!

W KLINICE

Agnieszka

Gdy Agnieszka pocztą pantoflową dowiedziała się o sterylizacji, zaczęła działać. Odpaliła internet i ze zdumieniem odkryła, że w kilka chwil można znaleźć w nim mnóstwo informacji na ten temat, łącznie z artykułami o turystyce sterylizacyjnej, nazwiskami lekarzy, telefonami do klinik i cennikami zabiegów. Podekscytowana przez kilka dni intensywnie przeszukiwałam sieć, a w końcu zadzwoniła do kliniki na Słowacji.

– Odebrała polskojęzyczna konsultantka i od razu zaproponowała mi termin – opowiada. – Pasował do mojego cyklu miesiączkowego, więc z miejsca go zabukowałam. Zabieg okazał się dużo tańszy, niż myślałam. Przewidywałam jakieś 10-12 tysięcy złotych, które musiałabym długo zbierać. Ale cena zabiegu to 600 euro. Tyle akurat miałam w szufladzie. Od rodziców dostaję czasami pieniądze w tej walucie, które wydaję na wakacje albo trzymam w ramach oszczędności. Tym razem się przydały.

Przed zabiegiem Agnieszka zrobiła w Polsce wymagane przez słowacką klinikę badania: krew w sieciówce typu Diagnostyka, a po EKG i zaświadczenie o możliwości wykonania zabiegu pod narkozą poszła do lekarza pierwszego kontaktu. Kiedy ten zapytał, jaki zabieg planuje, powiedziała na wszelki wypadek, że będzie prostować przegrodę nosową. Dostała zaświadczenie i dwa dni później siedziałam już w pociągu do Krakowa.

Bezdzietnik

Co kraj, to inny obyczaj sterylizacyjny, dlatego nie wszystkie kliniki proszą o wyniki podstawowych badań czy zaświadczenie o braku przeciwwskazań do narkozy. W niektórych ośrodkach wystarczy jedynie wywiad przeprowadzony na miejscu przez internistę i anestezjologa oraz badanie ginekologiczne, które ma wykluczyć ewentualną ciążę. Niekiedy obowiązują też obostrzenia wiekowe, na przykład w Czechach sterylizacja antykoncepcyjna dozwolona jest dopiero po ukończeniu 21. roku życia. Ponadto u naszych południowych sąsiadów między wyrażeniem zgody na zabieg a terminem jego przeprowadzenia musi upłynąć określony przepisami czas – w Czechach 14 dni, na Słowacji 30.

Joanna

– Najpierw wysłałam do kliniki list polecony z informacją o tym, że chcę się poddać zabiegowi – opowiada Joanna, która podwiązywała jajowody na Słowacji. – Potem musiałam odczekać obowiązkowe 30 dni i dopiero po tym czasie klinika miała skontaktować się ze mną, żeby wyznaczyć termin zabiegu. Żadnych dodatkowych warunków nie było. Interesowało ich tylko oświadczenie woli i te 30 dni na „uprawomocnienie się” decyzji. Wysłałam list w maju, dostałam potwierdzenie odbioru, a po miesiącu, ponieważ z ich strony nie było kontaktu, porosiłam mejlowo o wyznaczenie terminu. Pisałam po polsku, oni do mnie po słowacku, ale da się zrozumieć. Okazało się, że w dniu zabiegu muszę być po miesiączce. Spojrzałam na kalendarzyk i ustaliliśmy termin: piątek, 19 sierpnia, godzina 8.00. W czwartek rano wyjechaliśmy z mężem na Słowację.

Bezdzietnik

Ważne, aby na zabieg sterylizacji nie jechać w pojedynkę! Towarzystwo może okazać się bardzo pomocne. Czasami wręcz niezbędne, niektóre kliniki zastrzegają bowiem, że nie wypuszczą pacjentki, jeśli przy drzwiach nie czeka na nią ktoś bliski. Takie wsparcie przyda się nie tylko po zabiegu, kiedy kobieta jest senna i obolała, ale również w drodze do kliniki, gdy targają nią silne emocje.

Justyna

– Wsiadając do pociągu, ryczałam – wspomina Justyna, która poddała się sterylizacji w Niemczech. – Bałam się, że coś pójdzie nie tak. Na miejscu okazało się, że to dwa mikronacięcia, ale w podróży towarzyszyły mi gigantyczne emocje. Byłam o krok od rezygnacji. Na szczęście jechałam z mamą i ona dała mi wsparcie. Nie spodziewałam się po niej takiej otwartości i takiego zdecydowania. Na początku trochę się wzbraniała, bo wiadomo, nasłuchała się mitów o tym, że przestanę miesiączkować, że coś mi się stanie… Wytłumaczyłam jej wszystko, a ona stwierdziła, że jeśli taki jest mój plan na życie, to jedzie ze mną. Jestem jej niezwykle wdzięczna, bo gdyby nie ona, uciekłabym z pociągu.

Karina

Karina, jeszcze jedna bohaterka tego tekstu – po trzech cesarkach – mieszka w Legnicy. Do niemieckiej kliniki ma niespełna dwie godziny. Blisko, mimo to wzięła ze sobą szwagra w roli kierowcy i chrzestną, pielęgniarkę pracującą w Niemczech, która akurat przyjechała do Polski i mogła jej towarzyszyć. 

– Tak naprawdę nie była mi tam do niczego konkretnego potrzebna, ale czułam się lepiej, mając kogoś, kto zna niemiecki i siedzi w temacie. – tłumaczy. – Bardzo bałam się zabiegu. To była moja pierwsza w życiu narkoza. Choć jak się teraz zastanawiam… – zawiesza głos – myślę, że byłam bardziej podekscytowana, niż zestresowana. Ale to jednak wizyta w szpitalu, wenflon, narkoza… Ogromny stres!

Bezdzietnik

W poczekalniach czeskich, słowackich i niemieckich klinik kandydatki do wysterylizowania spotykają zazwyczaj tłum Polek. Pięć, dziesięć, dwadzieścia – różnie bywa. Wszystkie na aborcję. Przygarbione. Smutne. Zamyślone. Niektóre chętnie rozmawiają, inne milczą zawzięcie, uciekając wzrokiem. Towarzyszą im często mężczyźni. Gdy kobiety przechodzą na salę przedoperacyjną, oni zostają przed drzwiami. Względy bezpieczeństwa – tłumaczy personel. Bywają spokojni panowie, ale i tacy, którzy próbują nawracać partnerki. Agresywni, nieobliczalni… Różnie bywa. A tu nie ma czasu na sceny batalistyczne. Jest grafik, jest robota i trzeba ją wykonać.

Justyna

Justyna, która zmaga się z tokofobią: – W klinice okazało się, że jestem jedyną dziewczyną, która czeka na sterylkę, pośród wielu Polek, które czekały na aborcję. Patrząc na ich przerażenie i przygnębienie, uświadomiłam sobie, że sterylizacja to najlepsza rzecz, jaką mogę dla siebie zrobić. Nie będę mieć w głowie tego, że kogoś zabijam. Bo to jednak wchodzi do głowy: że aborcja to coś złego, że to morderstwo. Gdy przez tyle lat ci o tym przypominają, wałkują to w nieskończoność…

Bezdzietnik

Przed zabiegiem trochę papierologii. Krótki wywiad z lekarzem i anestezjologiem. Choroby? Nadciśnienie? Dolegliwości ginekologiczne? Ilość dzieci? Zero? I nie chce pani mieć? Nie! To zapraszamy! Rozmawiałam z dziesięcioma kobietami, wśród nich było siedem bezdzietnych. Wiek zróżnicowany – od 26 do 40 lat. Żadna z nich nie miała problemu z uzyskaniem zgody na sterylizację. Upewniano się jedynie, czy zdają sobie sprawę z nieodwracalnych skutków tego zabiegu. Jeśli tak – podpis, pieczątka i jazda na salę! 

Joanna

– Kazali mi się przebrać w szpitalną piżamkę i położyli mnie na takim łożku połączonym z fotelem ginekologicznym. Przypięli pasami. To może być trochę dziwne i nieprzyjemne. W końcu dostałam wziewną narkozę. Zasnęłam, a gdy się obudziłam, było już po zabiegu. 

Karina

– Musiałam się rozebrać i założyć szpitalną koszulę zawiązywaną z tyłu. Dostałam też jakąś tabletkę do połknięcia, coś przygotowującego. Pierwsza pojechałam na salę operacyjną, bo podwiązanie jajowodów trwa najdłużej – tak mi wytłumaczyła pielęgniarka. Wbili mi wenflon, założyli kroplówkę i maskę na twarz. Od tego momentu już nic nie pamiętam. Obudziłam się w sali obok, tam gdzie pacjentki czekały na zabieg…

Justyna

– Byłam ostatnia do zabiegu. Lekarz najpierw robił skrobanki, a później, na samym końcu, poprosił takie indywiduum jak ja. Dostałam „głupiego jasia” w proszku, poszłam na blok, pogadałam z pielęgniarkami. Potem zrobiło mi się lekko i przyjemnie. Posadzili mnie na łóżku, dostałam wziewnie narkozę i nawet nie wiem, kiedy odleciałam. Po chwili – takie odniosłam wrażenie – już mnie budzili. Było po strachu.

PO ZABIEGU

Justyna

Przebudzenia bywają lekkie albo bolesne – wszystko zależy od kobiety! Justyna po wybudzeniu szybko doszła do siebie. Musiała zdążyć na pociąg powrotny. Nic jej nie bolało, choć czuła, że w niej gmerali. Sama wyszłam z pociągu, sama dojechałam do domu. Później, przez dwa tygodnie, musiała zmieniać opatrunki i przemywać ranę. Założono jej rozpuszczalne szwy, więc nie zaprzątała sobie głowy ich ściąganiem. Cięcia były maleńkie i dziś, po trzech latach od zabiegu, prawie ich nie widać. Do uprawiania seksu wróciła po trzech miesiącach, bo jednak trochę się bała. Lekarz wspominał o dwóch miesiącach przerwy, ale ona wolała chuchać na zimne. Lubi agresywny seks, nie chciała, żeby coś jej tam pękło albo puściło.

Zoja

Kiedy Zoja się obudziła, wszystko ją bolało. Powieki miała ciężkie jak ołów, z oczu płynęły łzy. Trzęsła się z zimna, a dreszcze wzmagały ból. Lekarze szybko sprawdzili jej poziom tlenu i ciśnienie krwi, położyli ją na plecach i obłożyli kocami. Leżała tak przez trzy godziny, bez jedzenia i picia, a potem jeszcze dwa dni w hotelu – na silnych środkach przeciwbólowych. Z powodu gazu, który w nią wpompowano podczas laparoskopii, czuła się wzdęta, bolał ją brzuch, okolice blizn pooperacyjnych i ramiona. Po tygodniu musiała usunąć szwy, więc umówiła się na wizytę w Enelmedzie. Wieczorem mogła nareszcie wziąć prysznic. Pierwszy raz od zabiegu. Blizny powoli się goją – ta w pępku szybciej niż te na linii bikini.

Joanna

Rozdęty brzuch miała również Joanna: – Jak już mnie wypisali, czułam mdłości i trochę wymiotowałam. Zaraz po wyjściu działały środki znieczulające, więc nic mi nie dolegało. Dopiero następnego dnia pojawił się ból, nie tyle brzucha, co całego ciała. Plecy, nogi, biodra, wszystko bolało. Potem doczytałam, że to z powodu gazu CO₂, który jest wpompowywany w jamę brzuszną, by podnieść jej powłoki i umożliwić operowanie narzędziami laparoskopowymi. I ten gaz potem długo się rozchodzi po organizmie. Fizyczne dolegliwości odczuwałam jeszcze kilka dni po zabiegu. Chodziłam trochę jak kaczka. Ale nie wymagało to zwolnienia lekarskiego. W piątek miałam zabieg, a od poniedziałku poszłam normalnie do pracy. Blizny ładnie się goiły. Przemywałam je sobie środkiem odkażającym. Po tygodniu poszłam prywatniena kontrolę do chirurga, żeby obejrzał nacięcia i zdjął szwy. Wszystko było w porządku. Czy powiedziałam mu prawdę o zabiegu? Tak. Uznałam, że moje zdrowie jest na tyle ważne, że nie mogę wprowadzać go w błąd. Chirurg musi wiedzieć, co mi zrobiono, by prawidłowo ocenić sytuację. Ten, który oglądał moje szwy, był wyraźnie zaciekawiony. Młody facet, między trzydziestką a czterdziestką. Dziwił się, że tego zabiegu nie da się zrobić w Polsce. Wypytywał o szczegóły, ale bez oceniania.

Justyna

Nie wszyscy lekarze są tak życzliwie nastawieni do pacjentek po sterylizacji. Justyna długo szukała lekarza wolnego od uprzedzeń. Gdy w gabinetach ginekologicznych mówiła o podwiązaniu jajowodów, nieraz słyszała przykre komentarze. Pewna lekarka odmówiła jej wizyty, twierdząc, że nie będzie traciła czasu na dziewczynę, która zrobiła sobie krzywdę. Przez innego ginekologa została surowo zbesztana. Usłyszała, że powinna pójść do więzienia. W końcu jednak znalazła ginekologa, który zajął się nią fachowo i ze zrozumieniem. 

– Stwierdził, że skoro mam tokofobię i przeciwwskazania do antykoncepcji hormonalnej, to dobrze, że coś takiego zrobiłam. Po prostu częściej będziemy się badać.

Joanna

– O tym, że poddałam się takiemu zabiegowi, wiedzą jedynie trzy osoby: moje dwie przyjaciółki i mój mąż. Nie chwalę się tym. Wie jeszcze mój ginekolog i psychiatra, do którego chodziłam po śmierci siostry. Dziwili się, że taki zabieg jest nielegalny w Polsce, ale nie mieli z tym problemu. Myślę, że jeżeli ktoś nie chce mówić o sterylizacji lekarzowi, to spokojnie może nie mówić. Nawet w USG transwaginalnym nie wychodzą te przecięcia. Robiłam to już wielokrotnie, chyba z osiem razy. Nigdy nie tłumaczyłam się z przebytego zabiegu i za każdym razem słyszałam, że mam piękne jajniki. Fakt, pierwszy raz byłam stremowana. Poszłam na USG, mając przygotowane wyjaśnienia. Na szczęście niczego nie musiałam tłumaczyć.

ULGA

Każda kobieta, z którą rozmawiałam o sterylizacji, po zabiegu poczuła ulgę. Jedne mówiły o tym ze spokojem, inne z radością, kilka – z euforią. Podwiązanie jajowodów dało im poczucie wolności i sprawczości. Oszczędziło strachu i pozwoliło w pełni cieszyć się seksem, czasami po raz pierwszy w życiu. Poza tym – miesiączka jak zwykle, hormony w normie, libido dziesięć na dziesięć. Po niewielkich nacięciach zostały jeszcze mniejsze blizny, w kilku przypadkach niemal niewidoczne.

Ewa

– Jak wróciłam po zabiegu do domu, to była dzika radość. Jedna wielka impreza. W sumie dalej tak jest, choć teraz już o tym nie myślę. Moje życie seksualne zmieniło się na plus, bo nic mi już nie siedzi w głowie i nic mnie nie przeraża. Odczuwam spokój i zadowolenie. Kamień z serca. Dobrze to już mieć za sobą.

Karina

 – Seks po zabiegu wygląda zupełnie normalnie, ale jest luźniejszy i lepszy. Bardzo bałam się nieplanowanej ciąży. Pierwszą córkę urodziłam, gdy miałam 18 lat. Przez następnych 17 lat unikałam zbliżeń z mężem. Po zabiegu poczułam ulgę. Nic się fizycznie nie zmieniło, mam normalny okres, normalnie funkcjonuję, nie odczuwam żadnych skutków ubocznych. A seks jest bardziej przyjemny, bardziej dorosły, nie boję się eksperymentować, nie myślę cały czas o tym, że mogę zajść w niechcianą ciążę…

Agnieszka

Agnieszka: – Pracuję sama i mieszkam sama. Jestem w wolnym, nieoficjalnym związku. Sporo czytam, słucham podcastów, dzięki temu mogę cieszyć się większą świadomością. Sterylizacja pozwala mi czerpać radość z seksu na własnych zasadach, bez strachu o niechcianą ciążę. Ostatnio przeczytałam reportaż Remigiusza Ryzińskiego „Moje życie jest moje”. Na razie nietypowe praktyki seksualne poznaję tylko w teorii i zastanawiam się, co z nich wziąć dla siebie. Marzę o swingowaniu lub o udziale w imprezach seksualnych. Chciałabym mieć głównego partnera, ale chcę nadal mieszkać sama. Zamierzam bardzo mocno i świadomie walczyć o wybrany model życia.

************************************************************************

Po zabiegu ormiański taksówkarz zabrał Agnieszkę spod kliniki i zawiózł do hotelu w Bańskiej Bystrzycy. Tam odpoczęła, zjadła. Świeciło piękne, zimowe słońce, lecz ona była zbyt osłabiona i obolała, żeby się nim cieszyć. Następnego dnia rano musiała sama zrobić sobie zastrzyk. Znowu stres! Kłucie! Nigdy wcześniej tego nie robiła, ale poszło gładko. O 10.00 kończyła się doba hotelowa, więc szybko pozbierała swoje rzeczy. Sypał gęsty śnieg. Flixbus z czterogodzinnym opóźnieniem dowiózł ją do Krakowa. Ciało umęczone gazem i cięciami protestowało. Z Krakowa pociągiem do Warszawy. Dwa tygodnie później ze względu na pandemię zamknięto granice. 

– Jestem bardzo niezależną kobietą – mówi – ale nigdy nie czułam większego upokorzenia i tak przejmującej samotności jak na tym wyjeździe. Dlaczego nie mogłam poddać się sterylizacji w swoim kraju, w swoim mieście, w warunkach sprzyjających rekonwalescencji? Dlaczego musiałam to robić sama, za granicą, w tajemnicy przed wszystkimi. Dlaczego po za biegu musiałam pokonać setki kilometrów ze świeżo założonymi szwami?

No właśnie: dlaczego?

To jest pierwsza odsłona naszego bezdzietnikowego cyklu o sterylizacji antykoncepcyjnej. 8 i 9 grudnia przeczytacie o medycznych aspektach trwałej antykoncepcji, a 10 grudnia artykuł o sterylizacji antykoncepcyjnej w świetle praw reprodukcyjnych Polek. Nie przegapcie!

Zapraszam na Bezdzietnik!

Zdjęcia: Depositphotos.com